De Oudheidkundige Vereniging Groenlo
De Oudheidkundige Vereniging Groenlo, opgericht op 15 januari 1976, heet u van harte welkom op haar website. Groenlo is een stad met een lange en rijke traditie. De Oudheidkundige Vereniging Groenlo is een levendige vereniging die probeert op allerlei manieren het verleden in Groenlo in ere te houden en anderen te interesseren voor de mooie dingen van deze kleine stad.
Onze doelstelling
De Oudheidkundige Vereniging Groenlo stelt zich ten doel het bevorderen van de kennis, waardebesef en de belangstelling voor de geschiedenis van Groenlo en directe omgeving, het bevorderen en beschermen van het historisch-culturele erfgoed, het behouden en behoeden van het historisch karakter van Groenlo en van de oude stadskern in het bijzonder.
Voor wie doen we dit?
We doen al deze activiteiten natuurlijk voor onze leden, die niet alleen in Groenlo wonen maar over het hele land verspreid zijn en ver daarbuiten. Maar we doen dit ook voor de gemeente Oost Gelre om behulpzaam te zijn bij het ontwikkelen van een beleid dat recht doet aan de historie van Groenlo en aan de historische kern. Tenslotte proberen we door onze activiteiten bij te dragen aan een beter inzicht omtrent de plaats Groenlo.
Hoe brengen we dat in praktijk?
Dat doen we op verschillende manieren: door het publiceren van allerlei interessante en relevante gegevens over de geschiedenis van Groenlo, over de gebouwen en bouwwijze in (met name) de oude stadskern en over vroegere bewoners van Groenlo. Het vastleggen van gegevens op het gebied van geschiedenis, taal, folklore, genealogie en archeologie.
Mede door het stimuleren van o.a.:
- het ‘vertalen’ van historische geschriften
- het ondersteunen van archeologisch onderzoek
- het optekenen van mondelinge overleveringen over de vroegere bewoners
- het genealogisch onderzoeken naar families uit Groenlo
- studies over de gebouwen en bouwwijze in met name de oude stadskern
Nieuwsgierig naar de geschiedenis van de Stad Groenlo?
Wanneer u nieuwsgierig geworden bent naar de geschiedenis van Groenlo, of Grolle zoals de Grollenaren hun stad noemen, dan nodigen wij u uit om op deze website verder te lezen. Maar natuurlijk nodigen wij u ook uit voor een bezoek aan onze 750 jaar oude vestingstad, die alleen al vanwege de vele monumenten, een bezoek meer dan waard is. Zoals de Oude Calixtuskerk, het oudste gebouw van Groenlo. Bekijk onze links pagina voor alle mogelijkheden om de stad en zijn omgeving te ervaren.
Het Bestuur
Bestuur OVGroenlo | |
|---|---|
Functie | Naam |
Voorzitter | Ben Verheij |
Vice-voorzitter | Joop Ottink |
Secretaris | Maria Wieriks |
Penningmeester | Ruud Kaak |
Algemeen Bestuurdslid | Maria Stammers |
Martijn Hogenkamp | |
Bart Overkamp | |
Myrthe te Plate | |
Website Beheerder | Nico Tijdink |
Ereleden
De Oudheidkundige Vereniging Groenlo, opgericht op 15 januari 1976, heet u van harte welkom op haar website. Groenlo is een stad met een lange en rijke traditie. De Oudheidkundige Vereniging Groenlo is een levendige vereniging die probeert op allerlei manieren het verleden in Groenlo in ere te houden en anderen te interesseren voor de mooie dingen van deze kleine stad.
Grollenaar Peter Gunnewijk werd vrijdag 1 juni 2012 ter gelegenheid van zijn vijftigste verjaardag door de Oudheidkundige Vereniging Groenlo (OVG) benoemd als erelid. Daarmee voegt hij zich bij ereleden: Harrie Harbers, Jan Boekelder, Harry Harbers en Joep van der Pluijm.
Peter krijgt deze titel omdat hij altijd klaar staat voor de OVG. “Kopiëren, hij zorgt er voor dat dat kan, papier: hij levert dan wel wat aan, kleedjes op een tafel wordt voor gezorgd, vervoer van spullen: het busje wordt voorgereden”, terwijl Ben Verheij, voorzitter van de OVG, nog een tiental redenen opsomde.
Peter kreeg uit handen van de voorzitter van de OVG een oorkonde met daarop de tekst: “vanwege zijn grote verdiensten voor het levend houden van de historie van Groenlo.” De oorkonde werd overhandigd in het bijzijn van de bestuursleden van de OVG bij modehuis Gunnewijk in Groenlo.
De OVG werd opgericht in 1976 en heeft meer dan 700 leden.
Ben Verheij, voorzitter van de Oudheidkundige Vereniging Groenlo (OVG) werd maandag 4 juli 2016, tijdens de jaarvergadering verrast toen hij benoemd werd als erelid. Daarmee voegt hij zich bij ereleden: Peter Gunnewijk, Harrie Harbers, Jan Boekelder, Harry Harbers en Joep van der Pluijm.
Ben is medeoprichter van de OVG, tezamen met wijlen Harry Harbers, die ook erelid is van de OVG. Ben is een bestuurder en vrijwilliger van het eerste uur. Hij is nog steeds actief als bestuurslid van de OVG.
Ben is een stabiele en constante factor binnen de OVG en een regelaar achter de schermen. Hij is voorzitter van menige clubs en is dan ook een netwerk goeroe met grensoverschrijdende ambities en zoekt met enige regelmaat ook de samenwerking op met onze oosterburen. Ben is een verbinder met veel kennis en verstand van zaken. Hij is een leider die niet alleen naar het verleden kijkt maar ook erg begaan is met de toekomst.
De oorkonde werd overhandigd in het bijzijn van het bestuur, een honderdtal leden, genodigden en andere ereleden tijdens de jaarvergadering die gehouden werd bij City Lido. Dit ter ere van het 40 jarig bestaan van de vereniging.
In Memoriam
Tijdens de jaarvergadering van de Oudheidkundige Vereniging Groenlo in 2008 is Piet Hakkenbroek benoemd tot Erelid van deze vereniging.
De belangrijkste aanleiding voor de toekenning van het Erelidmaatschap is het gegeven dat Hakkenbroek zich circa 25 jaar intensief heeft beziggehouden met genealogie, in dit geval geschiedkunde, gericht op het voorouderonderzoek, dan wel de afstamming van de familienaam Hakkenbroek. Het resultaat van deze omvangrijke klus heeft geresulteerd in een uit 232 pagina’s, rijkelijk met foto’s gelllustreerd en in fraai donkerrood linnen gebonden boek, dat eind 2007 is uitgebracht en verspreid.
De bij dit eerbetoon horende oorkonde werd de in Groningen geboren en in Utrecht woonachtige 75-jarige Hakkenbroek overhandigd door voorzitter Ben Verheij.
Op dinsdag 1 september 2009 overleed Harry Harbers op de leeftijd van 78 jaar.
Hiermee ontviel aan de Oudheidkundige Vereniging Groenlo één van haar grondleggers.
Bij dit overlijden denk ik met weemoed terug aan de jaren 70 van de vorige eeuw toen Harry Harbers en ik beiden als leraar verbonden waren aan de Middelbare Agrarische School Winterswijk. Daar is namelijk in gesprekken tijdens koffiepauzes e.d. in de jaren 1974 en 1975 het idee ontstaan om de Oudheidkundige Vereniging Groenlo op te richten. Bij die oprichting op 15 januari 1976 is Harry meteen voorzitter geworden en hij heeft die functie bekleed tot 1980.
Vanaf dat moment is hij bestuurslid gebleven tot 9 maart 1998, jarenlang als secretaris en zelfs ook nog een aantal jaren als secretaris én penningmeester tegelijkertijd!
Naast de bezigheden als secretaris en penningmeester heeft hij in die jaren ook de uitgave van onze losbladige artikelen verzorgd. Dat was een losbladig systeem eerst op A-5 formaat en na een aantal jaren op A-4 formaat met een omvang van in totaal ruim 750 bladzijden. Dit alles gebeurde grotendeels in het tijdperk van vóór de computer. Dat betekent dat er eerst getypt en gestencild werd en daarna konden er handzame pakketjes van gemaakt worden ter bezorging bij de leden. De bezorging geschiedde door Harry en de zonen Mark en Lucas! Want de hele familie Harbers was bij dit alles betrokken. Zo deed zijn vrouw Alice veelal het typwerk en verrichtten de zonen Mark en Lucas allerlei hand- en spandiensten waaronder het via de computer vervaardigen van adresstroken. Jarenlang is huize Harbers op die manier het administratief centrum van de Oudheidkundige Vereniging Groenlo geweest.
Tijdens het bestuurslidmaatschap van Harry heeft de Oudheidkundige Vereniging Groenlo ook nog een 25-tal boeken uitgegeven, bij de voorbereiding waarvan Harry meestal ook intensief betrokken was. De opslag van deze boeken was in huize Harbers en ieder die rechtstreeks van de vereniging een boek wilde kopen, moest zich aldaar melden. Zoals al gezegd: huize Harbers was in die jaren het administratieve centrum van de Oudheidkundige Vereniging Groenlo waar Harry in alle nuchterheid en met oog voor praktische oplossingen er voor zorgde dat alles op rolletjes liep. Wat publicaties betreft, heeft Harry zich beziggehouden met een specialisme dat nog dateerde uit zijn studietijd aan de Landbouwhogeschool Wageningen. Als een zogenoemd bijvak had hij zich daar beziggehouden met landbouwgeschiedenis. De daar verworven kennis heeft hij o.a. ingebracht in de publicatie ‘Zwolle, old niejs oet de boerschap Zwolle-Holterhook 1984.’ Dat bracht hem ook terug bij zijn roots want Zwolle was zijn geboorteplek. En dat geeft tevens uitdrukking aan het feit dat Harry een echte Achterhoeker was die zich dan ook heel sterk met onze streek verbonden voelde. Van zijn kennis is bovendien gebruik gemaakt door Adriaan Buter, de schrijver van het boek ‘In de stat van Grol.’ Het boek dat in 1977 verscheen ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van Groenlo.
Harry was een ijverig verzamelaar van o.a. boeken en tijdschriften met betrekking tot de geschiedenis van Groenlo en omgeving. En door zijn uitstekende geheugen kon hij mensen vaak verwijzen naar de plek waar iets te vinden was waarnaar zij op zoek waren. Toen Harry Harbers in 1998 afscheid nam als bestuurslid van de Oudheidkundige Vereniging Groenlo was de bovengenoemde omvangrijke staat van dienst dan ook aanleiding om hem tot erelid te benoemen.
Harry was echter niet alleen actief binnen de Oudheidkundige Vereniging Groenlo. Zo is hij ook jarenlang bestuurslid en voorzitter van het Grols Museum, het tegenwoordige Stadsmuseum, geweest. Hierover leest u meer elders in dit blad. Hij heeft deel uitgemaakt van het bestuur van het Staring Instituut en is tevens betrokken geweest bij de regionale Oudheidkundige Vereniging De Graafschap als bestuurslid en voorzitter.
Nog een andere activiteit van hem was het lidmaatschap van de werkgroep Woordenboek van het Achterhoeks en Liemers Dialect in Groenlo. Op die manier heeft Harry er toe bijgedragen dat in het inmiddels in 5 delen verschenen WALD-woordenboek ook het Grolse dialect een volwaardige plaats heeft gekregen.
Ook is Harry nog geruime tijd betrokken geweest bij de Arbeitsgemeinschaft / Stichting Achterhoek-West Münsterland, een organisatie die zich bezig houdt met grensoverschrijdende contacten op cultureel gebied.
Door zijn constante inzet voor de Oudheidkundige Vereniging Groenlo heeft hij gezicht gegeven aan onze vereniging en er tevens toe bijgedragen dat deze in al die jaren gestaag is blijven groeien. Overziende waar Harry Harbers zich allemaal mee bezig heeft gehouden, kan ook met recht geconstateerd worden dat hij zich zijn leven lang heeft ingezet voor de geschiedenis en het culturele erfgoed van vooral Groenlo maar ook van de Achterhoek, Liemers en West Münsterland. De Oudheidkundige Vereniging Groenlo wenst de familie veel sterkte toe bij het dragen van dit verlies. Dat hij moge rusten in vrede.
Namens de Oudheidkundige Vereniging Groenlo
Ben Verheij
Voorzitter
Op zondag 23 oktober overleed Joep van der Pluijm op de leeftijd van 81 jaar. Joep was erelid van de Oudheidkundige Vereniging Groenlo (OVG) en wij verliezen hiermee een van onze meest productieve leden.
Joep van der Pluijm is zich pas op latere leeftijd gaan bezighouden met de geschiedenis van Groenlo en meer speciaal met de Tachtigjarige Oorlog in Grolle en omgeving. Dat laat echter onverlet het feit dat hij in die relatief korte tijd een enorme hoeveelheid publicaties tot stand heeft gebracht en tevens – o.a. ten behoeve van die publicaties – een gigantische hoeveelheid archiefmateriaal heeft verzameld.
In het laatste decennium van de vorige eeuw begon Joep aan zijn speurtocht naar de geschiedenis van de Tachtigjarige Oorlog in onze contreien. Daarover heeft hij in het tijdschrift van de OVG “Grols verleden” in de loop der jaren een vijftal artikelen geschreven over dit onderwerp; grotendeels voorstudies voor een reeks van boeken over het gelijknamige onderwerp. Dat leidde in 1999 tot de eerste boekpublicatie getiteld “De vestingstad Grol, geschiedenis van de vestingwerken van Groenlo”. De inhoud was gebaseerd op een grondige studie in de verschillende archieven en daarnaast zijn er ook een heleboel kaarten in het boek verwerkt. Vervolgens verscheen in 2006 een 100 bladzijden omvattende special van het “Grols verleden”, onder de titel “De Grolse kanonnen door de jaren heen”, waarin Joep van der Pluijm de oudste historie van deze uit Engeland afkomstige kanonnen belichtte.
Ook nog in 2006 verscheen “De vestingstad Grol in de kaart gekeken, topografisch historische atlas van Groenlo”. Uit dit boek blijkt vooral dat hij naast archiefstudie vooral ook geïnteresseerd was in historische kaarten van Groenlo en omgeving. In het voorwoord beschrijft hij, dit boek als het resultaat van 15 jaar studie. Maar Joep ging ondertussen onvermoeibaar door. In 2008 was hij medeauteur van het boek “Kijk op de linie, op zoek naar de circumvalatielinie uit 1627 rondom Groenlo”. In 2009 zag “Groenlo in de Tachtigjarige Oorlog, de Achterhoek als strijdtoneel 1567 – 1627”, het licht. Over de inhoud zegt Joep zelf dat plaatsing van de lokale historie in een breder regionaal verband onvermijdelijk is omdat alleen op die manier de geschiedenis van Groenlo op dit punt tot zijn recht zou komen. En vervolgens verscheen in 2011 “De vestingwerken van Groenlo, de onderste steen boven”. Dit boek besteedt niet alleen aandacht aan de bouw van de vestingwerken in Groenlo tussen 1548 en 1555 in opdracht van Keizer Karel V maar Joep gaat hierin ook op zoek naar hetgeen er (eventueel) ondergronds nog bewaard is gebleven van die vestingwerken en van de circumvallatielinie die een grote rol hebben gespeeld bij de verovering van Groenlo in 1627. Hij richtte daarnaast zijn aandacht ook op andere onderwerpen zoals al bleek uit het boekje dat hij in 2013 wijdde aan de geschiedenis van de havezate Marveld.
De publicatie van zijn laatste boek in 2016 was een soort afsluiting van het onderwerp, al ging hij nog wel door met detailstudies op dat terrein. Het boek had als titel “Een vestingstad vertelt, grepen uit de rijke historie van Groenlo”, en bevatte nog wel een flink aantal hoofdstukken over de Tachtigjarige Oorlog en de militaire geschiedenis daarna, maar er was ook aandacht voor een keur van andere onderwerpen Alle leden van de OVG hebben dit boek vanwege het 40-jarig jubileum dit jaar mogen ontvangen.
Tenslotte kan nog gezegd worden dat Joep van der Pluijm ook altijd sterk geïnteresseerd was in nieuwe ontwikkelingen en nieuwe methoden. Zo was hij een van die eersten die wees op het grote belang van digitalisering van teksten, artikelen en boeken om zo de teksten snel te kunnen doorzoeken. Een groot deel van zijn archief heeft hij zelf nog gedigitaliseerd.
De Oudheidkundige Vereniging Groenlo wenst de familie veel sterkte toe bij het dragen van dit verlies. Dat hij moge rusten in vrede.
Namens de Oudheidkundige Vereniging Groenlo
Ben Verheij
Voorzitter
Op zondag 1 februari 2009 overleed Jan Boekelder op de leeftijd van 83 jaar.
Hiermee ontviel aan de Oudheidkundige Vereniging Groenlo een van haar meest productieve leden.
De interesse voor de historie van zijn geboortedorp Zieuwent is de grondslag geweest van zijn geschiedkundige belangstelling. Uit die belangstelling zijn een drietal boekwerken voortgekomen.
Dat zijn allereerst de genealogieën van de families Boekelder en Wopereis. Beide stambomen reiken tot in de 16e eeuw! Het komt niet zo vaak voor dat stambomen zover terug in de tijd getraceerd kunnen worden. En om zo ver te kunnen komen, moet er ook heel veel genealogisch speurwerk verricht worden!!
Als derde boekwerk is er het omvangrijke – meer dan 400 bl. tellende – boek over de historie van het Zieuwent. Dit werk is geschreven samen met zoon Raymond. Daarnaast heeft hij nog vele artikelen voor het tijdschrift Het Hoenderboom van de Oudheidkundige Vereniging “Zuwent” geschreven.
Wat Groenlo betreft, heeft Jan Boekelder zich toegelegd op het vervaardigen van registers op de oudste doop-, trouw- en overlijdensboeken van Groenlo. Hij heeft voor de Oudheidkundige Vereniging Groenlo zes – en eigenlijk zelfs zeven – van deze registers gemaakt.
Ieder die aan voorouder onderzoek doet, moet handgeschreven doop-, trouw- en overlijdensboeken doorworstelen om de benodigde gegevens voor zijn of haar stamboom te verkrijgen. Als er alfabetische registers op deze doop-, trouw- en overlijdensboeken zijn gemaakt, dan wordt dit genealogisch speurwerk enorm vergemakkelijkt. Men hoeft dan slechts de registers door te bladeren en de gegevens zijn op een presenteerblaadje beschikbaar. Hier mogen we Jan Boekelder erg dankbaar voor zijn!
Voor zijn laatste boek op dit terrein heeft Jan Boekelder gebruik gemaakt van de computer maar voor de andere 6 is de werkwijze als volgt geweest: alle gegevens werden met potlood op fiches gezet en vervolgens gealfabetiseerd in kaartenbakken en daarna uitgetypt op een niet-elektrische typemachine. Een waar monnikenwerk dus!!! Het aantal uren wat dit gekost heeft, is dan ook niet aan te geven. Hier is jaren en jaren aan gewerkt!!!
Al deze registers heeft hij ter beschikking gesteld aan de Oudheidkundige Vereniging Groenlo. Die heeft deze Grolse doop-, trouw- en overlijdens registers uitgegeven in boekvorm zodat de geïnteresseerde genealoog de gegevens over zijn stamboom een stuk gemakkelijker kan opzoeken.
Zoals hierboven vermeld, heeft Jan Boekelder niet 6 maar 7 registers vervaardigd. Het gebeuren rond zijn op een na laatste register is typerend voor onzelfzuchtige houding van Jan. Toen hij dit register praktisch gereed had, kwam hij erachter dat T.R.G. te Marvelde hetzelfde register had gemaakt maar dan op de computer. Na dat bleek dat dit een stuk gemakkelijker uit te geven zou zijn en ook eventueel sneller gewijzigd zou kunnen worden, trok hij zijn eigen getypte concepttekst in en adviseerde de Oudheidkundige Vereniging Groenlo om de tekst van de heer Te Marvelde uit te geven. Zonder zich ook maar één keer te bedenken of te beklagen over het feit dat het vele werk dat hij al in dit register had gestoken nu eigenlijk voor niets was geweest!!
Onvermeld mogen hier natuurlijk ook niet blijven de vele artikelen die Jan heeft geschreven voor onze vereniging.
Daarnaast heeft hij vele jaren voor De Molenberg en de Openbare Bibliotheek interessante stukjes opgespoord uit De Gelderse Bode, die dan telkens voor de geïnteresseerde bewoners van De Molenberg of de belangstellende bezoekers van de Openbare Bibliotheek ter inzage werden gelegd. Jan was altijd bereid om lange gesprekken te voeren over lokale en regionale historische onderwerpen met gelijk geïnteresseerden.
Met veel plezier stond hij ook steeds genealogische en historische onderzoekers met raad en daad ter zijde. Twee karaktertrekken waren kenmerkend voor hem, enerzijds zijn grote bescheidenheid en anderzijds zijn enorme inzet om al datgene te verwezenlijken wat in het bovenstaande is beschreven. En die enorme inzet dwingt des te meer bewondering en respect af als we ons realiseren dat die inzet gepaard ging met een jarenlang kwakkelende gezondheid zowel van hemzelf als van zijn vrouw.
Dit alles was voor de Oudheidkundige Vereniging Groenlo reden om Jan Boekelder tot erelid te benoemen. Tevens heeft hij op onze voordracht de vrijwilligersonderscheiding van de gemeente Groenlo mogen ontvangen.
De Oudheidkundige Vereniging Groenlo wenst zijn kinderen en kleinkinderen veel sterkte toe bij het dragen van dit verlies. Dat hij moge rusten in vrede.
Namens de Oudheidkundige Vereniging Groenlo
Ben Verheij
Voorzitter
Ons logo
Onder: Het oudst bekende stadszegel van Groenlo is een Gelderse leeuw, hangende aan een boom. Het zegel heeft een randschrift met de vermelding “Sigilum Civitatis in Gronlo” (zegel van de burgerij van Groenlo). Een zegelafdruk komt voor op een stuk uit o.m. 1362 in het Geldersarchief te Arnhem. Het zegel is door inkepingen onbruikbaar gemaakt. Dit zegel is de inspiratiebron geweest voor de vereniging.
Afbeelding boom met onduidelijk wapenschild. (Tekst en foto uit ‘Kroniek van Groenlo’ van W.P. Vemer)
Rechts: Een wasafgietsel van het zegel van Groenlo zoals het zich bevindt in het Oostenrijks staatsarchief.
Privacy
De Oudheidkundige Vereniging Groenlo (hierna te noemen: OVG) respecteert de privacy van haar leden en behandelt de persoonlijke informatie die u ons verschaft vertrouwelijk en zorgvuldig. . Lees hier meer
ANBI
De OVG heeft de status van een Algemeen Nut Beogende Instelling. De Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) is in het kader van de belastingheffing in Koninkrijk der Nederlanden gedefinieerd in artikel 2 lid 3 en 5b van de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Lees hier meer